ΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΠΡΙΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ, ΔΕ ΘΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΟΤΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ

(ΠΑΡΟΙΜΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ)

Σάββατο 7 Ιανουαρίου 2012

Η αγάπη του Θεού προς τους αμαρτωλούς και η σωτηρία τους


Κυριακή μετά τα Φώτα
Ομιλία του Αγίου Ιγνατίου Μπριαντσιανίνωφ, επισκόπου Καυκάσου και Ευξείνου Πόντου, περί μετανοίας
(απόσπασμα)

[...] Ο Θεός εγνώριζε την ασθένεια των ανθρώπων. Εγνώριζε ότι και μετά το Βάπτισμα θα πίπτουν σε παραπτώματα και αμαρτίες. Γι’ αυτόν τον λόγο και εθέσπισε στην Εκκλησία του το Μυστήριον της Μετανοίας, δια της οποίας καθαρίζονται οι αμαρτίες που διεπράχθησαν μετά το Βάπτισμα.
Η μετάνοια πρέπει να συμβαδίζη με την πίστη στον Χριστό, και να προηγείται από το εις Χριστόν Βάπτισμα. Μετά δε το Βάπτισμα βοηθεί εκείνον που επίστευσε στον Χριστόν και εβαπτίσθη σ’ αυτόν, να διορθώση τις παραβάσεις των υποχρεώσεών του.

Όταν πολλοί από τα Ιεροσόλυμα και όλην την Ιουδαία κατέβαιναν στον Ιορδάνη για να βαπτισθούν από τον Ιωάννη, τον κήρυκα της μετανοίας, εξωμολογούντο σ’ αυτόν τις αμαρτίες των, όχι επειδή ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής είχε ανάγκη να γνωρίζη τις αμαρτίες των προσερχομένων σ’ αυτόν, όπως παρατηρεί κάποιος ιερός συγγραφεύς, αλλά διότι ήταν ανάγκη, χάριν της σταθερότητος της μετανοίας τους, μαζί με την λύπη τους για την διάπραξη αμαρτημάτων, να συνενώσουν και την εξομολόγηση των αμαρτιών τους.

Η ψυχή που γνωρίζει ότι πρέπει να εξομολογηθή τις αμαρτίες της, λέγει ο ίδιος άγιος, συγκρατείται με αυτήν την ιδία την σκέψη ωσάν με χαλινόν, να μην επαναλάβη τις προηγούμενες αμαρτίες. Αντιθέτως, οι αμαρτίες που δεν έγιναν αντικείμενον εξομολογήσεως, επαναλαμβάνονται με άνεση, ωσάν να διεπράχθησαν στο σκότος.
Με την εξομολόγηση των αμαρτιών καταλύεται η φιλική μας σχέσις προς αυτές. Το μίσος προς τις αμαρτίες είναι σημάδι αληθινής μετανοίας, και αποφασιστικότητος του εξομολογουμένου να ζήση ζωήν ενάρετον.

Αν απέκτησες την έξη
[=συνήθεια] προς αμαρτωλές πράξεις, τότε να τις εξομολογήσαι συχνά, και σύντομα θα ελευθερωθής από την αιχμαλωσία σου σ’ αυτές, και έτσι με ευκολία και χαρά θα ακολουθής τον Κύριόν μας Ιησούν Χριστό.
Αν κάποιος καταδίδει συνεχώς τους φίλους του, οι φίλοι του γίνονται εχθροί του και απομακρύνονται σαν από καταδότη, που επιδιώκει στην πραγματικότητα την καταστροφή τους. Αν κάποιος εξομολογήται τα αμαρτήματά του, αυτά υποχωρούν και τον εγκαταλείπουν, διότι οι αμαρτίες θεμελιώνονται και στηρίζονται επάνω στην υπερηφάνεια της πεπτωκυίας φύσεως, και δεν αντέχουν την αποκάλυψή τους και τον ονειδισμό.

Όποιος με την ελπίδα να μετανοήση, αμαρτάνει εκ προαιρέσεως και με την πρόθεσή του, αυτός συμπεριφέρεται ύπουλα έναντι του Θεού. Και όποιος, ελπίζοντας ότι θα μετανοήση, αμαρτάνει αυτοπροαιρέτως και με πρόθεση να ενεργήση έτσι, αυτός πλήττεται απροσδοκήτως από τον θάνατο, και δεν του παρέχεται ο καιρός τον οποίον σκοπεύει να αφιερώση στην αρετή.


Με το μυστήριον της εξομολογήσεως καθαρίζονται και εκπλύνονται τελείως όλες οι αμαρτίες που έχουν διαπραχθή εν λόγω ή έργω ή διανοία. Για να εξαλειφθούν από την καρδία οι αμαρτωλές συνήθειες που με την πάροδο των ετών έχουν ριζώσει μέσα της, χρειάζεται να εμμένη κανείς συνεχώς και σταθερά στην μετάνοια.

Η συνεχής και σταθερά μετάνοια βιώνεται ως συνεχής συντριβή του πνεύματος, και συνίσταται στην πάλη με τους λογισμούς και τις επιθυμίες, με τα οποία εκδηλώνεται το κρυμμένο στην καρδίαν αμαρτωλόν πάθος, στην χαλιναγώγηση των σωματικών αισθήσεων και της κοιλίας, στην ταπεινή προσευχή και στην συχνή εξομολόγηση.

Αδελφοί, με την εκουσία αμαρτία έχουμε χάσει την αγίαν αγνότητα, την καθαρότητα και αθωότητα, που παραβιάζεται όχι μόνον από την αμαρτωλή πράξη, αλλά ακόμη και από την γνώση του κακού. Έχουμε χάσει την καθαρότητα και αθωότητα, μέσα στην πνευματικήν αίγλη και ακτινοβολία της οποίας μας έφεραν στο είναι, κατά την γένεση, τα χέρια του Δημιουργού.

Έχουμε χάσει ακόμη και την καθαρότητα που ελάβαμε κατά την ανάπλασή μας με το άγιον Βάπτισμα. Στον δρόμο της ζωής έχουμε κηλιδώσει με ποικίλες αμαρτίες τον χιτώνα μας, τον οποίον ο Λυτρωτής μας είχε καθαρίσει και λευκάνει προς χάριν μας.
Το μόνο που μας έχει απομείνει είναι το ύδωρ, το ύδωρ της μετανοίας. Τι θα απογίνωμε εάν αμελήσωμε και καταφρονήσωμε και αυτό το λουτρόν του καθαρισμού; Θα αναγκασθούμε να παρουσιασθούμε ενώπιον του Θεού με ψυχήν παραμορφωμένην από την αμαρτία, και Εκείνος θα εμβλέψη φοβερός σε μια τοιαύτη μολυσμένην ψυχή, και θα την καταδικάση στο πυρ της γεένης.

«Λούσασθε». λέγει Κύριος ο Θεός στους αμαρτωλούς, «και καθαροί γίνεσθε, αφέλετε τας πονηρίας από των ψυχών υμών, απέναντι των οφθαλμών μου, παύσασθε από των πονηριών υμών… και δεύτε διαλεχθώμεν».

Και πώς τελειώνει η δικαία αυτή κρίσις του Θεού, η κρίσις του για την μετάνοια, στην οποία συνεχώς καλεί τον αμαρτωλόν κατά τον καιρόν της επιγείου ζωής του; Όταν ο άνθρωπος ομολογήση τις αμαρτίες του, και αποφασίση να μετανοήση ειλικρινώς και να διορθωθή, τότε ο Θεός λύει την κρίση που υπήρχε μαζί του με την ακόλουθον απόφαση: «Και εάν ώσιν αι αμαρτίαι υμών ως φοινικούν, ως χιόνα λευκανώ, εάν δε ώσιν ως κόκκινον, ως έριον λευκανώ».
Αν όμως ο χριστιανός καταφρονήση αυτήν την τελευταία, την πολυεύσπλαχνο κρίση του Θεού, τότε του ανακοινώνεται από τον Θεόν η οριστική του καταδίκη στο αιώνιον πυρ.

«Το χρηστόν του Θεού», λέγει ο Απόστολος Παύλος, «εις μετάνοιαν σε άγει». Ο Θεός βλέπει τα αμαρτήματά σου, παρατηρεί με μακροθυμία τις αμαρτίες που διαπράττεις κάτω από το βλέμμα του, την αλυσίδα των αμαρτιών που διεμόρφωσαν όλον σου τον βίο. Αναμένει την μετάνοιά σου, και συνάμα αναθέτει στην ελευθέρα προαιρεσή σου την επιλογήν της σωτηρίας σου ή της καταδίκης σου στο αιώνιον πυρ. Συ όμως καταχράσαι την αγαθότητα και την μακροθυμία του Θεού! Ουδεμία διόρθωσις και βελτίωσις μέσα σου! Η αδιαφορία σου αντιθέτως αυξάνει! Αυξάνει μέσα σου η αμέλεια και η περιφρόνησίς σου προς τον Θεόν αλλά και προς την ιδική σου, την αιώνια τύχη σου. Ενδιαφέρεσαι, μόνο για το πώς θα πληθύνης τις αμαρτίες σου, και στις προηγούμενες αμαρτίες σου προσθέτεις νέες και χειρότερες!

«Κατά την σκληρότητά σου και αμετανόητον καρδίαν θησαυρίζεις σεαυτώ οργήν εν ημέρα οργής και αποκαλύψεως και δικαιοκρισίας του Θεού, oς αποδώσει εκάστω κατά τα έργα αυτού. Τοις μεν καθ’ υπομονήν έργου αγαθού δόξαν και τιμήν και αφθαρσίαν ζητούσι, ζωήν αιώνιον, τοις δε εξ εριθείας (από φιλόνεικο διάθεση δηλαδή), και απειθούσι μεν τη αληθεία, πειθομένοις δε τη αδικία, θυμός και οργή. Θλίψις και στενοχωρία επί πάσαν ψυχήν ανθρώπου του κατεργαζομένου το κακόν».
Αμήν.

Από το βιβλίο Πατερικόν Κυριακοδρόμιον, σελίς 647 και εξής.

Επιμέλεια κειμένου, Δημήτρης Δημουλάς.
Αναβάσεις, orp.gr 

Ο συνάνθρωπος: κόλαση ή παράδεισος;
Μια αγία στο στόμα του Λύκου και της Φτώχιας
Ένας παπάς στο Δαφνί

8 σχόλια:

Παναής είπε...

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΎΜΕ!

Ανώνυμος είπε...

Να ρωτήσω κάτι;
Τι σημαίνει πίστη;
Αν το θέλημα του Θεού είναι να πεθάνει κάποιος νέος άνθρωπος, κι αυτός ο άνθρωπος δεν θέλει να πεθάνει, τότε ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να θέλει το θέλημά Του ώστε να είναι καλός χριστιανός;
Τι σημαίνει "ζητήστε, και θα σας δοθεί";

ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ είπε...

Ευχαριστώ για την ερώτηση. Τέτοια διλήμματα βασανίζουν συχνά πολλούς αδελφούς.
Όμως για έναν αληθινά πιστό χριστιανό, που ξέρει την πνευματική του κληρονομιά (σιγά σιγά προσπαθούμε να τη μάθουμε κι εμείς εδώ), δίλημμα δεν υπάρχει.
Αν αγαπώ + εμπιστεύομαι το Θεό, θέλω το θέλημά του έτσι κι αλλιώς, όχι με το ζόρι. Ούτε αποτελεί "καταδίκη" αυτό - καταδίκη είναι να κρατάω τον εαυτό μου μακριά απ' το Θεό.
Πρέπει να πούμε πως ο Θεός δε "θέλει" να πεθάνει κανείς. Ο Χριστός ήρθε για να νικήσει το θάνατο. Έτσι, κανείς πια δεν πεθαίνει. Αν "πεθάνω" εδώ, αμέσως ζω "εκεί". Οι περιπτώσεις αγίων (κυρίως), αλλά και κοινών ανθρώπων που έχουν δώσει και δίνουν σημεία της ύπαρξης του κόσμου των ψυχών είναι τόσες, που δεν υπάρχει αμφιβολία.
Αν λοιπόν ο Θεός "θέλει" να πεθάνει ένας νέος άνθρωπος, αυτό σημαίνει πως είναι προς όφελός του - ότι είναι έτοιμος για τον παράδεισο. Αν το ξέρω, θα είμαι αφελής να μη διαλέξω τον αιώνιο παράδεισο αλλά να προτιμήσω τη ζωή εδώ, που έτσι κι αλλιώς είναι προσωρινή. Αλλά πρέπει να κοιτάξουμε κάθε θάνατο νέου ανθρώπου. Τι τον σκότωσε; Μήπως άνθρωποι, ή και ο ίδιος, ευθύνεται με κάποιο τρόπο γι' αυτό; Μήπως ο Θεός δεν ήθελε στην πραγματικότητα αυτό το θάνατο, αλλά τον επέτρεψε λόγω της ελευθερίας του ανθρώπου;
Μεγάλο θέμα.
Ζητήστε και θα σας δοθεί. Κυρίως νομίζω πως αναφέρεται στον παράδεισο και σ' αυτά που μας βοηθάνε να φτάσουμε εκεί: αγάπη, ταπείνωση, αντοχή στις δυσκολίες... Κατ' επέκτασιν όμως αφορά στο καθετί. Όμως, πώς θα το ζητήσω; Αγωνίζομαι πνευματικά και ηθικά, ώστε η καρδιά μου να μπορεί να προσευχηθεί έτσι, που να μου δοθεί αυτό που επιθυμώ;
Έτσι το αντιλαμβάνομαι, χωρίς να διεκδικώ το αλάθητο. Ας μιλήσουν κι άλλοι.
Σας ευχαριστώ. Ο Θεός μαζί σας.

Ανώνυμος είπε...

Αν και είμαι Ορθόδοξος Χριστιανός,θα απαντήσω πιο γενικά για να καταλάβει καλύτερα αυτός που ρωτά. Πίστη γενικότερα,σημαίνει να πιστεύεις σε κάτι το οποίο δεν μπορεί να αποδειχτεί. Αν βέβαια ισχύει κάτι τέτοιο,τότε δεν έχει ουσία κάποια πιο εξειδικευμένη ερώτηση όπως αυτή που έθεσες ανώνυμε. Αν πιστεύεις ότι υπάρχει κάτι που δεν αποδεικνύεται η ύπαρξή του,τότε πιστεύεις και σε διάφορα άλλα μικρότερα και επί μέρους θέματα της πίστης που έχεις. Κατά τα άλλα ο Νεκρός απαντά πολύ καλά.

Ανώνυμος είπε...

Ευχαριστώ πολύ για την απάντηση. Την διάβασα προσεκτικά. Ευχαριστώ, ο Θεός μαζί σας.

noname είπε...

Πίστη σημαίνει εμπιστοσύνη. Πιστεύουμε σε κάτι που γνωρίζουμε ότι είναι αληθινό, κι όχι επειδή μας το είπαν, ή επειδή έτσι συνηθίζεται. Τον Θεό οι άγιοι τον πιστεύανε όχι γιατί είχαν κλειδωθεί σε μια βιβλιοθήκη και μελετούσαν, μα γιατί ζούσαν Χριστό. Με την προσευχή, τη μετάνοια, τη νηστεία, τη Θεία Μετάληψη, άρχιζε σιγά σιγά ο Θεός να τους αποκαλύπτεται. Νιώθαν τη συνεχή παρουσία του Θεού κοντά τους.
Οι αρχαίοι Έλληνες και άλλοι λαοί πιστεύανε στην ειμαρμένη, τη μοίρα δηλαδή. Θεωρούσαν πως όταν είναι κάτι γραφτό να γίνει, θα γίνει. Ο Χριστιανισμός το κατέρειψε αυτό, λέγοντας πως ο άνθρωπος είναι πλασμένος ελεύθερος, και ό,τι κάνει είναι δική του επιλογή. Ο Θεός, ως παντογνώστης, ξέρει τελικά τι θα γίνει, αλλά δεν το επιβάλλει. Αλλιώς εμείς δεν θα είχαμε κανένα λόγο να πιστεύουμε στο Θεό, να μετανοούμε, κ.λπ., εφόσον αν ήταν γραφτό να μην ενωθούμε ποτέ μαζί Του (να πάμε στον Παράδεισο δηλαδή) δεν θα πηγαίναμε ό,τι και να κάναμε. Αυτό λοιπόν που θέλει ο Θεός είναι να ενωθούμε μαζί Του, γι'αυτό κάνει τόσες προσπάθειες (ασχέτως αν εμείς δεν τις καταλαβαίνουμε).
Το περίφημο "ζητήστε και θα σας δοθεί, ψάξτε και θα βρείτε, χτυπήστε την πόρτα και θα σας ανοιχτεί" (Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο κεφάλαιο 7, στίχος 7) σημαίνει ακριβώς αυτό: εφόσον γνωρίζουμε ότι υπάρχει και Τον εμπιστευόμαστε, του ζητάμε. Αν θεωρήσει ότι αυτό που ζητάμε είναι ωφέλιμο, θα μας το δώσει. Κάποιοι βέβαια ζητάνε να σταματήσουν οι πόλεμοι, ή να έχουν όλοι οι άνθρωποι ψωμί να φάνε. Ο Θεός μπορεί να μη στείλει μάννα εξ ουρανού, αλλά να μας δώσει δύναμη να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας που έχουν ανάγκη. Μιλάει καλύτερα γι'αυτό το θέμα όμως ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος. Σου αφήνω τη σελίδα*, για να μην μακρυγορούμε και κουράζουμε.
Ένα μικρό σχόλιο προς τον Νεκρό (όνομα που βρήκες ;) ). Ο αγώνας να είναι βεβαίως πνευματικός αγώνας. Αυτό το ηθικά με φοβίζει κάπως, διότι οι περί ηθικής λαλούντες είναι συνήθως οι Δυτικοί θεολόγοι, από όπου μας ήρθε και στα καθ' ημάς σήμερα η ηθικολογία, και επιβιώνει μέσω των παρεκκλησιαστικών χριστιανικών οργανώσεων. Οι Έλληνες Πατέρες δεν θέτανε ποτέ κανόνες και νόμους ούτε πρότυπα ηθικού ανθρώπου, που οι άνθρωποι πρέπει να ακολουθούν για να πάνε στον Παράδεισο. Προσπαθούσανε να ενωθούν με το Θεό, και σιγά σιγά φωτιζόταν, γι' αυτό γράφανε πράγματα που ακόμη και σήμερα είναι επίκαιρα (αν και κάνανε και τα λάθάκια τους, ως άνθρωποι, με πάθη κι αδυναμίες). Δεν λέω βέβαια πως η παραίνεσή σου προς τον Ανώνυμο είναι κακοπροαίρετη, κάθε άλλο, απλά να προσέχουμε λίγο τι εκφράσεις χρησιμοποιούμε, γιατί ορισμένες μπορούν να ερμηνευτούν με λάθος τρόπο.

*= http://hristospanagia1.wordpress.com/2011/12/15/%CE%B1%E1%BC%B0%CF%84%CE%B5%E1%BF%96%CF%84%CE%B5-%CE%BA%CE%B1%CE%AF-%CE%B4%CE%BF%CE%B8%CE%AE%CF%83%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B9-%E1%BD%91%CE%BC%E1%BF%96%CE%BD-%E1%BC%81%CE%B3%CE%AF%CE%BF/

ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ είπε...

Ευχαριστώ για τα σχόλιά σας.
Η σελίδα δε βγαίνει... Ποιο έργο του αγίου Συμεών εννοείτε;

ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ είπε...

Α, το βρήκα. Είναι το:
« Αἰτεῖτε, καί δοθήσεται ὑμῖν » (Ἁγίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου)
Ευχαριστώ και πάλι.