ΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΠΡΙΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ, ΔΕ ΘΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΟΤΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ

(ΠΑΡΟΙΜΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ)

Σάββατο 20 Ιανουαρίου 2018

Σερβία, αφιέρωμα, μέρος δ΄ (τελευταίο): πολιτισμός


Συνέχεια από εδώ. Από τη Βικιπαίδεια.
Τα βίντεο: 1) σερβικό έντεχνο πασχαλινό τραγούδι (βλ. εδώ), 2) χριστουγεννιάτικο τραγούδι (εδώ). Στίχοι και στα δύο του αγίου Νικολάου Αχρίδος (Σκοπίων δηλαδή - αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς).



Πολιτισμός

Μεσαιωνικές επιτύμβιες στήλες Στέτσι, Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, από το 2016
 
Μονή Στουντένιτσα, του 1196, Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO
 
Επί αιώνες στα όρια μεταξύ Ανατολής και Δύσης, το έδαφος της Σερβίας είχε διαιρεθεί μεταξύ του Ανατολικού και του Δυτικού μισού της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Στη συνέχεια μεταξύ του Βυζαντίου και του Βασιλείου της Ουγγαρίας και στις αρχές των νέων χρόνων μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων. Αυτές οι επικαλυπτόμενες επιρροές οδήγησαν σε πολιτιστική ποικιλία σε όλη τη Σερβία. Ο βορράς κλίνει προς το προφίλ της Κεντρικής Ευρώπης, ενώ ο νότος είναι χαρακτηριστικός των ευρύτερων Βαλκανίων, ακόμη και της Μεσογείου. Βαθειά ήταν η Βυζαντινή επιρροή στη Σερβία, αρχικά μέσω της εισαγωγής του Ανατολικού Χριστιανισμού (Ορθοδοξία) τον Πρώιμο Μεσαίωνα. Η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία είχε μια διαρκή υπόσταση στη Σερβία, με τα πολλά Σερβικά μοναστήρια να αποτελούν τα πολυτιμότερα πολιτιστικά μνημεία που σώζονται από τη Μεσαιωνική Σερβία.

Η Σερβία έχει πέντε πολιτιστικά μνημεία καταγεγραμμένα στον κατάλογο των Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO: την πρώιμη μεσαιωνική πρωτεύουσα Στάρι Ρας και το μοναστήρι του 13ου αιώνα Σοποτσάνι, το 12ου αιώνα μοναστήρι Στουντένιτσα, το Ρωμαϊκό συγκρότημα Γκάμιζγκραντ-Φελίξ Ρομουλιάνα, τις μεσαιωνικές επιτύμβιες στήλες Στέτσι και, τέλος, τα σε κίνδυνο Μεσαιωνικά Μνημεία στο Κόσοβο (τα μοναστήρια Βισόκι Ντέτσανι, Παναγίας της Λιέβισκα, Γκρατσάνιτσα και το Μοναστήρι του Πατριαρχείου του Πετς).
Υπάρχουν δύο λογοτεχνικά μνημεία στο Πρόγραμμα Παγκόσμιας Μνήμης της UNESCO: το 12ου αιώνα Ευαγγέλιο του Μίροσλαβ και το πολύτιμο αρχείο του επιστήμονα Νίκολα Τέσλα.
Η σλάβα (γιορτή οικογενειακού προστάτη αγίου) είναι καταγεγραμμένη στους Καταλόγους της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Το Υπουργείο Πολιτισμού και Πληροφόρησης της είναι επιφορτισμένη με τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς του έθνους και την επίβλεψη της ανάπτυξής της. Περαιτέρω δραστηριότητες που υποστηρίζουν την ανάπτυξη του πολιτισμού που αναλαμβάνονται σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης.

Τέχνη
 
Η τοιχογραφία του Λευκού Αγγέλου εστάλη ως το πρώτο σήμα δορυφορικής μετάδοσης από την Ευρώπη προς τις ΗΠΑ, ως σύμβολο της ειρήνης
 
Η Κοπέλα του Κοσόβου, που βασίζεται σε Σερβική επική ποίηση, που εγκωμιάσθηκε από το Γκαίτε, το Γκριμ, τον Άντερσεν και το Σπίτελερ
 
Ιχνη αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ρωμαϊκής και της πρώιμης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας βρίσκονται σε πολλές βασιλικές πόλεις και ανάκτορα της Σερβίας, όπως το Σίρμιουμ, η Φελίξ Ρομουλιάνα και η Ιουστινιανή Πρώτη.
Τα μοναστήρια της Σερβίας, με τις τοιχογραφίιες και τις εικόνες τους, είναι το αποκορύφωμα της σερβικής μεσαιωνικής τέχνης. Στην αρχή ήταν υπό την επήρεια της Βυζαντινής Τέχνης, που έγινε ιδιαίτερα αισθητή μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1204) Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204, όταν πολλοί Βυζαντινοί καλλιτέχνες κατέφυγαν στη Σερβία. Το πιο φημισμένο από αυτά τα μοναστήρια είναι της Στουντένιτσα (χτισμένο γύρω στα 1190). Ήταν πρότυπο για μεταγενέστερα μοναστήρια, όπως τα Mιλέσεβα, Σοπότσανι, Ζίτσα, Γκρατσάνιτσα και Βισόκι Ντέτσανι
Η περιφημότερη σερβική μεσαιωνική τοιχογραφία είναι η Mironosnice na Grobu (ή ο «Λευκός Άγγελος») του μοναστηριού Mιλέσεβα. Στα τέλη του 14ου και το 15ο αιώνα στην περιοχή γύρω από την Κοιλάδα του Μοράβα αναπτύχθηκε ένα αυτόχθον αρχιτεκτονικό ύφος γνωστό ως «σχολή Μοράβα». Χαρακτηριστικό του ήταν ο πλούσιος διάκοσμος των προσόψεων της εκκλησίας. Παραδείγματά του είναι τα μοναστήρι Μανάσιγια, Ραβάνιτσα και Κάλενιτς. Η χώρα είναι διάσπαρτη με πολλές καλοδιατηρημένες μεσαιωνικές οχυρώσεις και κάστρα, όπως το Φρούριο του Σμεντέρεβο (το μεγαλύτερο πεδινό φρούριο στην Ευρώπη), του Γκόλουμπατς, του Μάγκλιτς και του Ραμ.
Κατά την Οθωμανική κατοχή, η Σερβικής τέχνη ήταν σχεδόν ανύπαρκτη, με εξαίρεση μερικούς Σέρβες καλλιτέχνες που έζησαν στα εδάφη που κυβερνιόνταν από τη Mοναρχία των Αψβούργων. H παραδοσιακή Σερβική τέχνη εμφάνισε κάποιες Μπαρόκ επιρροές στα τέλη του 18ου αιώνα, όπως φαίνεται στα έργα του Νίκολα Νέσκοβιτς, Τέοντορ Κρατσούν, Ζαχάριγιε Ορφελιν και Γιάκοβ Oρφελιν.

Η Σερβική ζωγραφική επηρεάστηκε το 19ο αιώνα από το γερμανικό στυλ Biedermeier (1815 - 1848], το Νεοκλασικισμό και το Ρομαντισμό. Οι σημαντικότεροι Σέρβοι ζωγράφοι του πρώτου μισού του 20ού αιώνα ήταν οι Πάγια Γιοβάνοβιτς και Ούρος Πρέντιτς του Ρεαλισμού, ο κυβιστής Σάβα Σουμάνοβιτς, η Mιλένα Πάβλοβιτς-Μπαρίλι και η Ναντέζντα Πέτροβιτς του Ιμπρεσιονισμού και ο εξπρεσιονιστής Μίλαν Kόνιοβιτς. Διάσημοι ζωγράφοι του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα είναι και οι Mάρκο Τσελεμπόνοβιτς, Πέταρ Λουμπάρντα, Mίλο Mιλούνοβιτς και Βλαντιμίρ Βελίτσκοβιτς.
Ο Αναστάς Γιοβάνοβιτς ήταν ένας από τους πρώτους φωτογράφους στον κόσμο, ενώ η Μαρίνα Αμπράμοβιτς είναι μια από τους παγκοσμίως κορυφαίους καλλιτέχνες της περφόρμανς αρτ. Το χαλί του Πίροτ είναι γνωστό ως ένα από τα σημαντικότερα παραδοσιακά χειροτεχνήματα στη Σερβία.
Στη Σερβία πάρχουν περίπου 100 μουσεία τέχνης, από τα οποία το σημαντικότερο είναι το Εθνικό Μουσείο της Σερβίας, που ιδρύθηκε το 1844 και στεγάζει μια από τις μεγαλύτερες συλλογές έργων τέχνης στα Βαλκάνια με περισσότερα από 400.000 εκθέματα, πάνω από 5.600 έργα ζωγραφικής και 8.400 σχέδια και χαρακτικά, συμπεριλαμβανομένων πολλών συλλογών ξένων αριστουργημάτων. Άλλα αξιοσημείωτα μουσεία τέχνης είναι το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο Βελιγράδι και το Μουσείο της Βοϊβοντίνα στο Νόβι Σαντ.

Λογοτεχνία
 
Το Ευαγγέλιο του Μίροσλαβ του Καταλόγου Παγκόσμιας Μνήμης της UNESCO, του 1186
 
Η αρχή της σερβικής γραφής και ανάγνωσης χρονολογείται από τη δραστηριότητα των αδελφών Κυρίλλου και Μεθοδίου στα Βαλκάνια. Μνημεία σερβικής γραφής υπάρχουν από τις αρχές του 11ου αιώνα, γραμμένα στη Γλαγολιτική γραφή. Από το 12ο αιώνα, τα βιβλία γράφονταν στην Κυριλλική γραφή. Από αυτή την εποχή είναι το παλαιότερο Σερβικό βιβλίο σε Κυριλλική γραφή, τα Ευαγγέλια του Μίροσλαβ, που θεωρούνται το παλαιότερο βιβλίο της σερβικής μεσαιωνικής ιστορίας.
Σημαντικοί μεσαιωνικοί συγγραφείς ήταν ο Άγιος Σάββας, η Μοναχή Ευφημία, ο Στέφανος Λαζάρεβιτς, ο Κωνσταντίνος του Κόστενετς και άλλοι. Μπαρόκ τάσεις στη σερβική λογοτεχνία εμφανίστηκαν στα τέλη του 17ου αιώνα. Σημαντικοί συγγραφείς επηρεασμένοι από το Μπαρόκ ήταν ο Γαβριήλ Στεφάνοβιτς Βένκλοβιτς, ο Γιόβαν Ράγιτς, ο Zαχάριγιε Oρφελιν, ο Αντρίγια Zμάγεβιτς και άλλοι. ο Ντοσιντέι Ομπράντοβιτς ήταν η πιο εξέχουσα φυσιογνωμία της Εποχής του Διαφωτισμού, ενώ ο σημαντικότερος κλασικιστής συγγραφέας ήταν ο Γιοβάν στέριγια Πόποβιτς, αν και στα έργα του περιλαμβάνονται επίσης τα στοιχεία από το Ρομαντισμό. Την εποχή της εθνικής αναγέννησης, το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, ο Βουκ Στεφάνοβιτς Κάρατζιτς συνέλεξε σερβική λαϊκή λογοτεχνία και αναμόρφωσε τη σερβική γλώσσα και την ορθογραφία, ανοίγοντας το δρόμο για το Σερβικό Ρομαντισμό. Το πρώτο μισό του 19ου αιώνα κυριαρχείται από το Ρομαντισμό, με σημαντικότερους εκπροσώπους τους Μπράνκο Ραντίτσεβιτς, Τζούρα Γιάκσιτς, Γιοβάν Γιοβάνοβιτς Zμάι και Λάζα Κόστιτς, ενώ το δεύτερο μισό του αιώνα σημαδεύτηκε από ρεαλιστές συγγραφείς όπως ο Μίλοβαν Γκλίσιτς, Λάζα Λαζάρεβιτς, Σίμο Ματάβουλι, Στέβαν Σρέματς, Βόισλαβ Iλιτς, Μπράνισλαβ Νούσιτς, Ράντογιε Ντόμανοβιτς και Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς.

Ο Ίβο Άντριτς, Σέρβος συγγραφέας και Νομπελίστας το 1961, υπογράφοντας βιβλία στην Εκθεση Βιβλίου του Βελιγραδίου
 
Τον 20ό αιώνα ξεχώρισαν οι πεζογράφοι Μίλος Τσρνιάνσκι, Ισιδώρα Σέκουλιτς, Ίβο Άντριτς (που τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1961), Μπράνκο Κόπιτς, Μίοντραγκ Μπουλάτοβιτς, Μέσα Σελίμοβιτς, Μπόρισλαβ Πέκιτς, Ντανίλο Κις, Ντόμπριτσα Τσόσιτς, Αλεξάνταρ Tίσμα, Ντράγκοσλαβ Μιχαΐλοβιτς, Μίλοραντ Πάβιτς και άλλοι. Παρήχθησαν επίσης πολλά πολύτιμα ποιητικά έργα, όπως φαίνεται από τα γραπτά των Μίλαν Ράκιτς, Γιοβάν Ντούτσιτς, Βλάντισλαβ Πέτκοβιτς Ντις, Ράστκο Πέτροβιτς, Στάνισλαβ Βίναβερ, Ντούσαν Μάτιτς, Ντέσανκα Μαξίμοβιτς, Μπράνκο Μίλκοβιτς, Βάσκο Πόπα, Oσκαρ Ντάβιτσο, Μίοντραγκ Πάβλοβιτς, Στέβαν Ράιτσκοβιτς και άλλοι. Σημαντικότεροι σύγχρονοι συγγραφείς είναι οι Δαβίδ Αλμπαχάρι, Σβέτισλαβ Μπάσαρα, Γκόραν Πέτροβιτς, Βλαντιμίρ Αρσενίεβιτς, Ζόραν Ζίβκοβιτς και άλλοι.
Υπάρχουν 551 δημόσιες βιβλιοθήκες στη Σερβία (με εξαίρεση το Κοσσυφοπέδιο), μεγαλύτερες από τις οποίες είναι οι δύο εθνικές βιβλιοθήκες: η Εθνική Βιβλιοθήκη της Σερβίας στο Βελιγράδι με περίπου 5 εκατομμύρια τόμους, και η «Μάτιτσα Σρπσκα» (παλαιότερο σερβική πολιτιστικό ίδρυμα, που ιδρύθηκε το 1826) στο Νόβι Σαντ με σχεδόν 3,5 εκατομμύρια τόμους. Το 2010 εκδόθηκαν 10.989 βιβλία. Η εκδοτική αγορά του βιβλίου κυριαρχείται από αρκετούς σημαντικούς εκδότες, όπως οι Laguna και Vulkan (που διαθέτουν τις δικές τους αλυσίδες βιβλιοπωλείων) και το κεντρικό γεγονός του κλάδου, η ετήσια Έκθεση Βιβλίου του Βελιγραδίου, είναι η πολιτιστική εκδήλωση στη Σερβία με τους περισσότερους επισκέπτες (158.128 το 2013). Το αποκορύφωμα της λογοτεχνικής σκηνής είναι η απονομή του Βραβείου NIN κάθε Ιανουάριο από το 1954, για την καλύτερ νεοδημοσιευμένο μυθιστόρημα στη σερβική γλώσσα (την εποχή της Γιουγκοσλαβίας στη σερβο-κροατική γλώσσα).

Μoυσική
 
Ο Φίλιπ Βίσνιτς τραγουδά με το γκούσλε
 
Ο συνθέτης και μουσικολόγος Στέβαν Στογιάνοβιτς Μόκρανιατς θεωρείται ο ιδρυτής της σύγχρονης σερβικής μουσικής. Οι Σέρβοι συνθέτες της πρώτης γενιάς Πέταρ Kόνιοβιτς, Στέβαν Χρίστιτς και Μιλόγιε Μιλόγεβιτς διατήρησαν την εθνική έκφραση και εκσυγχρόνισαν το ρομαντισμό προς την κατεύθυνση του ιμπρεσιονισμού. Άλλοι διάσημοι κλασικοί Σέρβοι συνθέτες είναι οι Ισιντορ Μπάγιτς, Στάνισλαβ Μπινίτσκι και Ιωσήφ Μαρίνκοβιτς. Υπάρχουν τρεις όπερες στη Σερβία: η Όπερα του Εθνικού Θεάτρου και η Όπερα Μαντλενιάνουμ στο Βελιγράδι και η Όπερα του Εθνικού Θεάτρου της Σερβίας στο Νόβι Σαντ. Τέσσερις συμφωνική ορχήστρα λειτουργούν στη χώρα: η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Βελιγραδίου, η Συμφωνική Ορχήστρα της Νις, Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοτηλεόρασης της Σερβίας και η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Νόβι Σαντ. Η Χορωδία της Ραδιοτηλεόρασης της Σερβίας είναι το κορυφαίος φωνητικό σύνολο της χώρας. Το BEMUS (Μουσικό Φεστιβάλ Βελιγραδίου) είναι ένα από τα πιο γνωστά φεστιβάλ κλασικής μουσικής στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Η παραδοσιακή σέρβικη μουσική περιλαμβάνει διαφόρων ειδών γκάιντες, φλάουτα, κέρατα, τρομπέτες, λαούτα, ψαλτήρια, τύμπανα και κύμβαλα. Ο κόλο είναι παραδοσιακός ομαδικός λαϊκός χορός, που έχει αρκετές παραλλαγές σε διαφορετικές περιοχές. Δημοφιλέστερες είναι εκείνες από το από το Ούζιτσε και την περιοχή του Μοράβα. Η δημοτική ποίηση ήταν αναπόσπαστο μέρος της Σερβικής και της Βαλκανικής μουσικής επί αιώνες. Στα υψίπεδα της Σερβίας αυτά τα μεγάλα ποιήματα συνήθως συνοδεύονται από μονόχορδο βιολί που ονομάζεται γκούσλε και ασχολούνται με θέματα από την ιστορία και τη μυθολογία. Υπάρχουν αναφορές ότι γκούσλε παιζόταν στην αυλή του βασιλιά του 13ου αιώνα Στέφανου Νεμάνιτς.
Η Σερβική ροκ που αποτελούσε τη δεκαετία του 1960, του 1970 και του 1980 μέρος της ροκ σκηνής της τότε Γιουγκοσλαβίας, που ήταν αρκετά αναπτυγμένη, με διάφορα είδη της ροκ, και είχε ευρεία κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης, που περιελάμβανε πολλά περιοδικά, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές. Κατά τη δεκαετία του 1990 και του 2000 η δημοτικότητα της ροκ μουσικής μειώθηκε στη Σερβία και, παρόλο που αρκετές μεγάλες μέινστριμ συγκροτήματα κατάφεραν να διατηρήσουν τη δημοτικότητά τους, αναπτύχθηκαν μια αντεργκράουντ και μια ανεξάρτητη μουσική σκηνή. Τα σημαντικότερα σερβική ροκ συγκροτήματα είναι τα Μπαγιάγκα ι Ινστρουκτόρι, Τζόρτζε Μπαλάσεβιτς, Ντιστσιπλίνα Κίτσμε, Εκαταρίνα Βελίκα, Ελεκτρίτσνι Οργκαζάμ, Γκαλίγια, Ιντόλι, Κέρμπερ, Κόρνι Γκρούπα, Παρτιμπρέικερς, Πεκίνσκα Πάτκα, Ποπ Μασίνα, Ράμπο Αμαντέους, Ο Ρίμπλια Τσόρμπα, Σμακ, Σάρλο Ακρομπάτα, Βαν Γκογκ, Γιου Γκρούπα και άλλα.

 
Η ποπ μουσική είναι πολύ δημοφιλής. Ο Ζέλικο Γιοκσίμοβιτς κατέκτησε τη δεύτερη θέση στο Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision το 2004 και η Μαρία Σερίφοβιτς κατάφερε να κερδίσει το Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision το 2007 με το τραγούδι «Μoλίτβα» και η Σερβία φιλοξένησε το διαγωνισμό του 2008. Δημοφιλέστεροι ποπ τραγουδιστές είναι οι Ζντράβκο Τσόλιτς, Βλάντο Γκεοργκίεφ, Νατάσα Μπέκβαλατς και άλλοι.
Η τούρμπο-φόλκ μουσική είναι υποείδος που αναπτύχθηκε στη Σερβία στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές εκείνης του 1990 και από τότε απολαμβάνει τεράστια δημοτικότητα. Είναι μείγμα δημοτικής μουσικής με στοιχεία ποπ ή / και χορευτικής και μπορεί να θεωρηθεί αποτέλεσμα της αστικοποίησης της δημοτικής μουσικής. Τελευταία την τούρμπο-φόλκ χαρακτηρίζουν ακόμη περισσότερα στοιχεία ποπ μουσικής και μερικοί από τους ερμηνευτές της έχουν χαρακτηρισθεί ως ποπ-φολκ. Οι πιο γνωστοί από αυτούς είναι η Τσέκα (συχνά θεωρείται ότι είναι το μεγαλύτερο μουσικό αστέρι της Σερβίας), η Γελένα Καρλέουσα, ο Ακα Λούκας, η Σέκα Αλέξιτς, η Ντραγκάνα Μίρκοβιτς, η Ντάρα Μπουμπάμαρα, η Ιντιρα Ράντιτς και η Λέπα Μπρένα, αναμφισβήτητα η σημαντικότερη ερμηνεύτρια της πρώην Γιουγκοσλαβίας.
Τα Βαλκανικά Χάλκινα ή τρούμπα («τρομπέτα») είναι δημοφιλές είδος, ιδιαίτερα στην Κεντρική και Νότια Σερβία, από όπου προήλθε. Η παράδοσή τους ανάγεται στην Πρώτη Σερβική Εξέγερση. Η τρομπέτα χρησιμοποιήθηκε ως στρατιωτικό μουσικό όργανο για να ξυπνάει και να συγκεντρώνει τους στρατιώτες και να αναγγέλλει μάχες και ανέλαβε το ρόλο της ψυχαγωγίας κατά τα διαλείμματα των μαχών, καθώς οι στρατιώτες τη χρησιμοποιούσαν για τη διασκευή δημοφιλων λαϊκών τραγουδιών. Όταν τελείωσε ο πόλεμος, και οι στρατιώτες επέστρεψαν στην αγροτική ζωή, η μουσική μπήκε στην καθημερινή ζωή και τελικά έγινε ένα μουσικό είδος, που συνόδευε γεννήσεις, βαπτίσεις, γάμους και κηδείες. Υπάρχουν δύο κύριες ποικιλίες αυτού του είδους, το ένα από τη Δυτική και το άλλο από τη Νότια Σερβία. Ο πιο γνωστός Σέρβος μουσικός Χάλκινων είναι ο Μπόμπαν Μάρκοβιτς, που είναι επίσης ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα στον κόσμο των σύγχρονων συγκροτημάτων χάλκινων πνευστών.
Τα πιο δημοφιλή φεστιβάλ μουσικής είναι το Φεστιβάλ Τρομπέτας της Γκούτσαμε με πάνω από 300.000 επισκέπτες ετησίως και το EXIT του Νόβι Σαντ («Το καλύτερο ευρωπαϊκό φεστιβάλ» το 2007 σύμφωνα με τα Βραβεία Φεστιβάλ του Ηνωμένυο Βασιλείου και το Yourope - Ευρωπαϊκή Ένωση των 40 μεγαλύτερων φεστιβάλ της Ευρώπης) με 200.000 επισκέπτες το 2013. Άλλα φεστιβάλ περιλαμβάνουν είναι το Νίσβιλ Φεστιβάλ Τζαζ στη Νις και το ροκ φεστιβάλ Γκιταρίγιαντα στο Ζάγετσαρ.

Θέατρο και κινηματογράφος
 
Εθνικό Θέατρο στο Βελιγράδι
 
Ο Σέρβος σκηνοθέτης Εμίρ Κουστουρίτσα, που κέρδισε δυο φορές το Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών

Η Σερβία έχει μια καθιερωμένη θεατρική παράδοση με τον Ιωακείμ Βούισιτς θεωρούμενο ιδρυτή του σύγχρονου σερβικού θεάτρου. Η Σερβία έχει 38 επαγγελματικά θέατρα, σημαντικότερα από τα οποία είναι το Εθνικό Θέατρο του Βελιγραδίου,το Σερβικό Εθνικό Θέατρο στο Νόβι Σαντ, το Εθνικό Θέατρο στη Σουμπότιτσα, το Εθνικό Θέατρο στο Νις και το Βασιλικό-Σερβικό Θέατρο στο Κραγκούγιεβατς (το παλαιότερο θέατρο στη Σερβία, που ιδρύθηκε το 1835 ). Το Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου του Βελιγραδίου - BITEF, που ιδρύθηκε το 1967, είναι ένα από τα παλαιότερα φεστιβάλ θεάτρου στον κόσμο και έχει γίνει ένα από τα πέντε μεγαλύτερα ευρωπαϊκά φεστιβάλ. Αφ' ετέρου το «Στερίγινο ποζόριε» είναι φεστιβάλ προβολής της εθνικής δραματουργίας. Οι πιο σημαντικοί Σέρβοι θεατρικοί συγγραφείς ήταν οι Γιοβάν Στερίγια Πόποβιτς και Μπράνισλαβ Νούσιτς, ενώ σήμερα διάσημα ονόματα είναι των Ντούσαν Κοβάτσεβιτς και Μπιλιάνα Σρμπλιάνοβιτς.

Ο Σερβικός κινηματογράφος είναι μια από τις δυναμικότερες μικρότερες ευρωπαϊκές κινηματογραφίες. Η κινηματογραφική βιομηχανία της Σερβίας επιδοτείται σε μεγάλο βαθμό από την κυβέρνηση, κυρίως μέσω επιχορηγήσεων που εγκρίνονται από το Κέντρο Κινηματογράφου της Σερβίας. Το 2011 παρήχθησαν 17 εγχώριες ταινίες μεγάλου μήκους. Το σύνολο των εισιτηρίων υπερβαίνει τα 2,6 εκατομμύρια και το συγκριτικά υψηλό ποσοστό 32,3% αφορά εγχώριες ταινίες. Στο Σιμάνοβτσι βρίσκονται σύγχρονα στούντιο, που είναι σήμερα το μοναδικό συγκρότημα κινηματογραφικών στούντιο της Σερβίας. Αποτελείται από 9 υπερσύγχρονες σκηνές και προσελκύει κυρίως διεθνείς παραγωγές, περισσότερο από την Αμερική και τη Δυτική Ευρώπη. Η Γιουγκοσλαβική Ταινιοθήκη ήταν η εθνική ταινιοθήκη της πρώην Γιουγκοσλαβία και σήμερα είναι της Σερβίας - με πάνω από 95.000 φιλμ, είναι μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων ταινιοθηκών στον κόσμο.
Ο Σερβικός κινηματογράφος χρονολογείται από το 1896 με την κυκλοφορία της παλαιότερης ταινίας στα Βαλκάνια, Η Ζωή και τα Εργα του Αθάνατου Βόζντ Καραγιώργη, μια βιογραφία υου Σέρβου επαναστάτη ηγέτη Καραγιώργη.
Ο πιο διάσημος Σέρβος σκηνοθέτης είναι ο Εμίρ Κουστουρίτσα ["Ν": μεταστραφείς στην Ορθοδοξία από το Ισλάμ, μετά τη διαπίστωσή του ότι οι πρόγονοί του ήταν ορθόδοξοι χριστιανοί], που κέρδισε δύο Χρυσούς Φοίνικες Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, για το Ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι για δουλειές το 1985 και το Underground το 1995. Άλλοι διάσημοι σκηνοθέτες είναι οι Γκόραν Πασκάλιεβιτς, Ντούσαν Μακαβέγιεφ, Γκόραν Μάρκοβιτς, Σρντάν Ντραγκόγιεβιτς και Σρντάν Γκολούμποβιτς. Ο στηβ Τέσιτς, Σερβοαμερικανός σεναριογράφος, κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου το 1979 για την ταινία Breaking Away.



Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης

Ο πύργος τηλεπικοινωνιών Άβαλα, ο ψηλότερος στα Βαλκάνια
 
Η ελευθερία του ύπου και η ελευθερία του λόγου είναι εγγυημένες από το Σύνταγμα της Σερβίας. Η Σερβία κατατάχθηκε 54η μεταξύ 180 χωρών στην έκθεση του 2014 του Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου που καταρτίζεται από τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα. Και οι δύο εκθέσεις σημείωναν ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και οι δημοσιογράφοι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν κομματικές και κυβερνητικές πιέσεις. Επίσης τα μέσα μαζικής ενημέρωσης εξαρτώνται τώρα σε μεγαλύτερο βαθμό από διαφημιστικές συμβάσεις και κρατικές επιδοτήσεις για να επιβιώσουν οικονομικά.
Σύμφωνα με την AGB Nielsen το 2009 οι Σέρβοι παρακολουθούσαν κατά μέσο όρο πέντε ώρες τηλεόραση την ημέρα, χρόνος ο υψηλότερος στην Ευρώπη. Υπάρχουν επτά εθνικής εμβέλειας τηλεοπτικά κανάλια, με το δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα Ραδιοτηλεόραση της Σερβίας (RTS) να λειτουργεί τρία απ αυτά (RTS1, RTS2 και RTS3) και ιδιωτικά τα υπόλοιπα τέσσερα: Prva, Β92, Pink και Happy TV. Τα μερίδια τηλεθέασης για αυτά τα κανάλια το 2012 είχαν ως εξής:. 23,5% RTS1, 19,6% Pink, 16,1% Prva, 8,1% Β92, 3,6% RTS2, και 2,8% Happy TV. Υπάρχουν 28 περιφερειακοί τηλεοπτικοί σταθμοί και 74 τοπικά τηλεοπτικά κανάλια. Εκτός από επίγεια κανάλια υπάρχουν δεκάδες σερβική τηλεοπτικά κανάλια καλωδιακά ή δορυφορικά.
Υπάρχουν στη Σερβία 220 ραδιοφωνικοί σταθμοί. Από αυτά, επτά είναι ραδιοφωνικοί σταθμοί με εθνική κάλυψη, μεταξύ των οποίων τρεις του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα της Σερβικής Ραδιοτηλεόρασης (Ράδιο Βελιγράδι 1, Ράδιο Βελιγράδι 2/Ράδιο Βελιγράδι 3 και Ράδιο Βελιγράδι 202), και τέσσερα ιδιωτικά (Radio S1, Ραδιόφωνο S2, Play Radio και Radio Hit FM). Επίσης, υπάρχουν 49 περιφερειακοί σταθμοί και 162 τοπικοί σταθμοί.

Στη Σερβία εκδίδονται 340 εφημερίδες, εκ των οποίων 13 είναι ημερήσιες. Οι ημερήσιες Politika και Danas είναι οι εγκυρότερες εφημερίδες της Σερβίας, η πρώτη είναι η αρχαιότερη, ακόμη σε κυκλοφορία, εφημερίδα των Βαλκανίων, που ιδρύθηκε το 1904. Υψηλότερη κυκλοφορίας εφημερίδες είναι ταμπλόιντ Vecernje Novosti, Blic, Kurir και Informer, όλα με κυκλοφορία άνω των 100.000 αντιτύπων. Υπάρχουν μία ημερήσια αθλητική εφημερίδα - Sportski žurnal, η ημερήσια οικονομική Privredni pregled, δύο περιφερειακές (Dnevnik που εκδίδεται στο Νόβι Σαντ και Narodne novine από τη Νις), μία ημερήσια σε ουγγρική γλώσσα (Magyar Szo που εκδίδεται στη Σουμπότιτσα) και η δωρεάν εφημερίδα 24 sata (24 ώρες), πουδιανέμεται μόνο στο Βελιγράδι και το Νόβι Σαντ.
Στη χώρα εκδίδονται 1.262 περιοδικά. Μεταξύ αυτών είναι τα εβδομαδιαία ειδησεογραφικά περιοδικά ΝΙΝ, Vreme και Nedeljnik, το περιοδικό εκλαϊκευμένης επιστήμης Politikin Zabavnik, το γυναικείο Lepota & Zdravlje, το περιοδικό για το αυτοκίνητο SAT revija και το περιοδικό για υπολογιστές IT Svet. Επιπλέον υπάρχει μια ευρεία επιλογή σερβικών εκδόσεων διεθνών περιοδικών, όπως τα Cosmopolitan, Elle, Grazia, Men'sHealth, National Geographic, Le Monde diplomatique, Playboy, Hello! και άλλα.
Υπάρχουν δύο κύρια πρακτορεία ειδήσεων, τα Beta και Fonet.

Κουζίνα
 
Χαρακτηριστικό Σερβικό Χριστουγεννιάτικο τραπέζι
 
Πλιεσκάβιτσα, εθνική συνταγή της Σερβίας
 
Η Σερβική κουζίνα είναι σε μεγάλο βαθμό ετερογενής, καθώς μοιράζεται χαρακτηριστικά της Βαλκανικής (κυρίως της πρώην Γιουγκοσλαβίας), της Μεσογειακής (κυρίως Ελληνικής), της Τουρκικής και της Κεντροευρωπαϊκής (ιδιαίτερα Αυστριακής και Ουγγρικής) κουζίνας. Το φαγητό είναι πολύ σημαντικό στη σερβική κοινωνική ζωή, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια θρησκευτικών εορτών, όπως τα Χριστούγεννα, το Πάσχα και η γιορτή του οικογενειακού αγίου σλάβα.
Τη βάση της Σερβικής διατροφής αποτελούν το ψωμί, το κρέας, τα φρούτα, τα λαχανικά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Το ψωμί είναι η βάση όλων των φαγητά της Σερβίας, και αυτό παίζει σημαντικό ρόλο στη σερβική κουζίνα και το βρίσκουμε σε θρησκευτικές τελετές. Παραδοσιακό σερβικό καλωσόρισμα είναι η προσφορά στους επισκέπτες ψωμιού και αλατιού. Καταναλώνεται ευρέως κρέας, όπως και ψάρι. Σερβικές σπεσιαλιτέ είναι το τσεβάπτσιτσι (ατύλιχτα λουκάνικα από κιμά, που είναι πάντα στη σχάρα και με καρυκεύματα), η πλιεσκαβίτσα, οι σαρμάδες, το καϊμάκ (γαλακτοκομικό προϊόν παρόμοιο με πηχτή κρέμα), η γκιμπάνιτσα (πίτα με τυρί και καϊμάκ), το άιβαρ (ψητή κόκκινη πιπεριά λειωμένη), πρόγια (καλαμποκόψωμο) και το kačamak (χυλός από καλαμποκάλευρο).
Οι Σέρβοι υποστηρίζουν τη χώρα τους ως η γενέτειρα της ρακίγια, ενός ιδιαίτερα αλκοολούχου ποτού απόσταξης κυρίως από φρούτα. Η ρακίγια σε διάφορες μορφές βρίσκεται σε όλα τα Βαλκάνια, κυρίως στη Βουλγαρία, την Κροατία, τη Σλοβενία, το Μαυροβούνιο, την Ουγγαρία και την Τουρκία. Η Σλιβοβίτσα, ένα μπράντι από δαμάσκηνο, είναι ένα είδος ρακίγια, που θεωρείται το εθνικό ποτό της Σερβίας.

Αθλητισμός
 
Ο Νόβακ Τζόκοβιτς έχει κερδίσει δώδεκα τίτλους Γκραντ Σλαμ και επί 223 βδομάδες ήταν Νο1
 
Η εθνική ομάδα υδατοσφαίρισης ανδρών της Σερβίας, είναι Ολυμπιακή, παγκόσμια και Ευρωπαϊκή πρωταθλήτρια

Ο αθλητισμός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη σερβική κοινωνία και η χώρα έχει μεγάλη αθλητική ιστορία. Τα πιο δημοφιλή αθλήματα στη Σερβία είναι το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, το τένις, το βόλεϊ, η υδατοσφαίριση και το χάντμπολ.
Τα επαγγελματικά αθλήματα στη Σερβία οργανώνονται από αθλητικές ομοσπονδίες και πρωταθλήματα (στην περίπτωση των ομαδικών αθλημάτων). Μία από τις ιδιαιτερότητες του σερβικού επαγγελματικού αθλητισμού είναι ύπαρξη πολλών πολυαθληματικών συλλόγων (που λέγονται «αθλητικές ενώσεις»), με μεγαλύτερους και πιο επιτυχημένοι από τους οποίους είναι ο Ερυθρός Αστέρας, η Παρτιζάν, και η Μπέογκραντ στο Βελιγράδι, η Βοϊβοντίνα στο Νόβι Σαντ, η Ραντνίτσκι στο Κραγκούγιεβατς και η Σπάρτακ στη Σουμπότιτσα.
Το ποδόσφαιρο είναι το πιο δημοφιλές άθλημα στη Σερβία και η Ποδοσφαιρική Ένωση Σερβίας, με 146.845 εγγεγραμμένους παίκτες, είναι η μεγαλύτερη αθλητική ένωση της χώρας. Ο Ντράγκαν ΄Τζάγιτς αναγνωρίστηκε επίσημα ως «ο καλύτερος Σέρβος παίκτης όλων των εποχών» από την ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Σερβίας, και, πιο πρόσφατα, οι Νεμάνια Βίντιτς, Ντέγιαν Στάνκοβιτς και Μπράνισλαβ Ιβάνοβιτς παίζουν στους κορυφαίους συλλόγους της Ευρώπης, αναπτύσσοντας τη φήμη της χώρας ως ένα από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς ποδοσφαιριστών στον κόσμο. Η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της Σερβίας δεν έχει ανάλογη επιτυχία αν και προκρίθηκε στα τρία από τα τελευταία τέσσερα Παγκόσμια Κύπελλα της FIFA. Οι ποδοσφαιρικές εθνικές ομάδες νέων της Σερβίας κέρδισαν το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κάτω των 19 του 2013 και το Παγκόσμιο Κύπελλο Κάτω των 20 του 2015. Οι δύο μεγαλύτεροι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι στη Σερβία είναι ο Ερυθρός Αστέρας (νικητής του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου το 1991) και η Παρτιζάν (φιναλίστ του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου το 1966), και οι δυο από το Βελιγράδι. Η αντιπαλότητα μεταξύ των δύο συλλόγων είναι γνωστή ως η «Αιώνιο Ντέρμπυ» και αναφέρεται συχνά ως μια από τις πιο συναρπαστικές αθλητικές αντιπαλότητες στον κόσμο.

Η Σερβία είναι μία από τις παραδοσιακές υπερδυνάμεις του παγκόσμιου μπάσκετ, καθώς η εθνική ομάδα μπάσκετ ανδρών της Σερβίας έχει κερδίσει δύο Παγκόσμια Πρωταθλήματα (1998 και 2002), τρία Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα (1995, 1997 και 2001) και δύο αργυρά Ολυμπιακά μετάλλια (το 1996 και το 2016). Η εθνική ομάδα μπάσκετ γυναικών κέρδισε το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα το 2015 και το χάλκινο Ολυμπιακό μετάλλιο το 2016. Συνολικά 22 σερβικής παίκτες έχουν παίξει στο ΝΒΑ τις δύο τελευταίες δεκαετίες, συμπεριλαμβανομένων του Πρέντραγκ "Πέγια" Στογιάκοβιτς (τρεις φορές NBA All-Star) και Βλάντε Ντίβατς (2001 NBA All-Star και FIBA ​​Hall of Famer). Η περίφημη "Σερβική προπονητική σχολή" έχει αναδείξει πολλούς από τυς πιο πετυχημένους Ευρωπαίους προπονητές μπάσκετ όλων των εποχών, όπως ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς, που έχει κερδίσει ρεκόρ 8 τίτλους Ευρωλίγκας ως προπονητής, τους 5 ως προπονητής του Παναθηναϊκού. Η Παρτιζάν ήταν η πρωταθλήτρια Ευρώπης το 1992.
Οι πρόσφατες επιτυχίες των τενιστών και τενιστριών της Σερβίας έχουν οδηγήσει σε τεράστια αύξηση της δημοτικότητας του τένις στη Σερβία. Ο Νόβακ Τζόκοβιτς, δώδεκα φορές πρωταθλητής Γκραντ Σλαμ, τελείωσε το 2011, το 2012, το 2014 και το 2015 ως Νο 1 στον κόσμο. Η Άνα Ιβάνοβιτς (πρωταθλητής του γαλλικού Ρολάν Γκαρός του 2008) και η Γελένα Γιάνκοβιτς έχουν καταταγεί Νο1 στην Κατάταξη της WTA. Κατετάγησαν επίσης στο διπλό παιχνίδι Νο 1 οι Nέναντ Ζιμόνιτς (πρωταθλητής του Grand Slam τρεις φορές στο διπλό και τέσσερις φορές στο μικτό διπλό) και ο Σλόμπονταν Ζιβόινοβιτς. Η εθνική ομάδα ανδρών τένις της Σερβίας κέρδισε το Κύπελλο Ντέιβις το 2010, ενώ η αντίστοιχη γυναικών έφτασε στον τελικό του Φεντ Καπ του 2012.
Η Σερβία είναι μία από τις πρωταγωνίστριες χώρες του κόσμου στο βόλεϊ. Η εθνική της ομάδα ανδρών κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000 και έχει κερδίσει το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα δύο φορές. Η εθνική ομάδα βόλεϊ γυναικών κέρδισε το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα το 2011 και το Ολυμπιακό αργυρό μετάλλιο το 2016.
Η εθνική ομάδα υδατοσφαίρισης ανδρών της Σερβίας είναι η δεύτερη σε επιτυχίες εθνική ομάδα μετά την Ουγγαρία, έχοντας κερδίσει χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο το 2016, τρία Παγκόσμια Πρωταθλήματα (2005, 2009 και 2015), καθώς και έξι Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα το 2001, 2003, 2006, 2012, 2014 και το 2016. Η ΒK Παρτιζάν έχει κερδίσει ένα σερί επτά τίτλων πρωταθλητή Ευρώπης.
Άλλοι διακεκριμένοι Σέρβοι αθλητές είναι: οι κολυμβητές Μίλοραντ Σάβιτς (Παγκόσμιος πρωταθλητής το 2009 στα 50 μέτρα πεταλούδα και ασημένιο μετάλλιο στα 100 μέτρα πεταλούδα, καθώς και ασημένιο μετάλλιο Ολυμπιακό το 2008 στα 100 μέτρα πεταλούδα στον ιστορικό αγώνα με τον αμερικανό κολυμβητή Μάικλ Φελπς) και η Νάτζα Χιγκλ (Παγκόσμια πρωταθλήτρια το 2009 στα 200 μέτρα πρόσθιο - η πρώτη γυναίκα παγκόσμιοα πρωταθλήτρια στην κολύμβηση από τη Σερβία), η αθλήτρια στίβου Ιβάνα Σπάνοβιτς (άλμα εις μήκος, πρωταθλήτρια Ευρώπης 2016 και χάλκινο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016), ο παλαιστής Νταβόρ Στεφάνεκ (2016 χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο), και η αθλήτρια του τάε-κβοντό Μίλιτσα Μάντιτς (2012 χρυσή Ολυμπιονίκης).
Η Σερβία έχει φιλοξενήσει πολλές μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις κατά τα τελευταία δώκα χρόνια, όπως το Ευρωμπάσκετ 2005, το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Βόλεϊ Ανδρών το 2005, το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Υδατοσφαίρισης Ανδρών το 2006 και το 2016, τη Θερινή Πανεπιστημιάδα 2009, το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα Χάντμπολ Ανδρών το 2012 και το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Χάντμπολ Γυναικών το 2013. Οι πιο σημαντικές ετήσιες αθλητικές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στη χώρα είναι ο Μαραθώνιος του Βελιγραδίου και ο ποδηλατικός αγώνας Γύρος της Σερβίας.

Δείτε επίσης

Διοικητική διαίρεση της Δημοκρατίας της Σερβίας
Σερβικό Μουσείο Κέρκυρας

Παραπομπές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Για το "Μακεδονικό" 
 
Παύλος, ο άγιος πατριάρχης των Σέρβων 
Νεομάρτυρες Σέρβοι στον 20ό αιώνα 
Σέρβοι άγιοι - Το σερβικό εθνόσημο & η πνευματική σημασία του
 

Ορθόδοξα Βαλκάνια (ενότητα στο ιστολόγιό μας)

Δεν υπάρχουν σχόλια: